Travestie en masquerade: pantomime in het Oude Rome

Het mag gezegd: de oude Romeinen hadden een haat liefde verhouding met pantomime. Pantomime, het woordloos theater waarin meestal alle rollen door één en dezelfde acteur werden vertolkt, was weliswaar zeer populair bij zowel het volk als de elite, het werd door de cultuur- en literatuurkenners en geschiedsschrijvers van die tijd toch als een minderwaardige uitingsvorm bezien.

Over Allia Potestas weten we niets dan wat over haar is geschreven door 1 van haar 2 liefdespartners in haar grafschrift, hier in Engelse vertaling beschikbaar: http://www.stoa.org/diotima/anthology/wlgr/wlgr-mensopinions47.shtml

Nu is het op basis van deze tekst hoofdzakelijk gissen naar het leven van Allia Potestas, maar wij denken dat het een verantwoorde gok is te denken dat zij in het theater haar emplooi had gevonden:

“famous among the populace” … “Such is the guise of Atalanta on the stage”

Wat een ontroerend mooie sage, die van Atalanta, Meleager en Hippomenes! Zij was een tom-boy, verstoten dochter van een Koning die zich een zoon gewenst had. Die zoon, Meleager, sterft uiteindelijk door haar toedoen. Haar vader accepteert haar, en zij stelt als voorwaarde alleen te zullen trouwen met een man die haar zou verslaan in een hardloopwedstrijd. Hippomenes krijgt drie gouden appelen waarmee hij haar aandacht weet af te leiden, maar ze worden verliefd en vergeten de Goden te danken waardoor ze veranderen in een leeuw en eeuwig gedoemd zijn onvervuld in de liefde achter elkaar aan te rennen… https://nl.wikipedia.org/wiki/Atalante_(mythologie) .

Deze sage was een van de bekendere libretto’s in de pantomime wereld in het Romeinse Keizerrijk. Pantomime acts werden in tegenstelling tot “gewoon toneel” of mime, ook vaak uitgevoerd door vrouwen, en dienden vaak als entr’actes tussen de bedrijven door van meer serieuze mythologische werken. Ze hadden vaak ook een erotisch karakter (en werden zeker in de oudere tijden van het Keizerrijk of de Republiek, vaak door travestieten uitgevoerd).

Dat, en de woorden: “beroemd bij het volk” maken dat het ons heel plausibel lijkt dat deze mysterieuze Allia Potestas zo rond 180 AD een pantomimespeelster was… En dus daadwerkelijk in de rol van Atalanta op het toneel heeft geschitterd, in de vermomming van haar eigen fabelachtige vrouwenlijf! U mag weten dat het mannelijk deel in ons zich behoorlijk kan verlustigen aan fantasieën over haar stille vertolking van deze hoog erotische rol en met name de verbeelding van de scene waarbij ze met Hippomenes vrijend betrapt wordt door Zeus prikkelt natuurlijk de verbeelding ook op andere plaatsen dan enkel zo in het hoofd…

Het ontroert, het inspireert en het zet aan tot verdere verdieping in de levensomstandigheden, culturele context en het mogelijke leven van de heldin van onze binnenkort verschenen roman: Allia Potestas, hoe een driehoeksverhouding de eeuwen overwon…